به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

چگونه به دام اخبار جعلی نیفتیم؟

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۹۶۷۳۲

در عصر مشهور به ارتباطات و در دنیایی که دهکده‌شدنش افتخاری برای ساکنانش به‌شمار می‌آید، هرچه رسانه‌های اجتماعی بیشتر گسترش پیدا کردند، اخبار جعلی و نشر و توزیع آن‌ها هم بیش از پیش افزایش یافت و تردیدی نیست در این اوضاع و احوال، این‌گونه خبر‌ها بر افکار‌عمومی تأثیر گذاشته و باید برای شناخت و جلوگیری از بازنشرشان چاره‌ای اندیشید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اخبار جعلی با روش‌های فریبنده به افکار‌عمومی ارائه و القا می‌شوند و امروزه برای بسیاری از افراد، شناخت منابع خبری درست از منابع خبری تولیدکننده اخبار نادرست و مخرب سخت شده است.

بیشتربخوانید

روی آوردن ضدانقلاب به جعل لوگو/ وقتی استقلالی سابق هم فریب می‌خورد + تصاویر

مثال توییتر، مشتی از خروار در این آشفته‌بازار است. بی‌شک همگان به این موضوع واقفند که هم اکنون حساب افراد مطرح در فضا‌های مختلف اجتماعی به‌راحتی جعل می‌شود و با اندک تغییرات جزئی، اخبار منتسب به آن‌ها در حوزه فعالیت‌های فرهنگی، هنری، ورزشی، اجتماعی و حتی سیاسی منتشر و دست به دست می‌چرخد.

یکی دیگر از روش‌های جعل خبر ساخت وب‌سایت‌هایی مشابه وب‌سایت‌های معتبر با همان لوگو و آدرس‌های تقریبا مشابه است؛ اقدامی که در آن اخبار غیر‌موثق و جعلی تولید و توزیع می‌شود و مخاطبان پیش از آن‌که متوجه شوند فریب یک وب‌سایت جعلی را خورده‌اند، فیک‌نیوز به هدفش رسیده و تأثیر روانی خود را بر جامعه می‌گذارد.

علل استقبال از اخبار جعلی

خبر جعلی اطلاعاتی است که با هدف فریب دادن و گمراه کردن دیگران تولید و منتشر می‌شود. این اطلاعات گمراه‌کننده در قالب خبر واقعی دیده می‌شود و در پی آن هستند تا باور‌های غلطی را به مخاطبان عرضه یا در باور‌های درست قبلی آنان تردید ایجاد کنند. اما استقبال افکار‌عمومی از اخبار جعلی از آثار دوران پسا‌حقیقت به‌شمار می‌آید. یعنی در دوره‌ای که مخاطبان با میزان انبوهی از اخبار و اطلاعات و داده‌ها سر و کار دارند، به‌ناچار به سمت دسته‌بندی آن‌ها می‌روند تا از بین حجم بالای داده‌ها، اطلاعاتی را انتخاب کنند که با ذائقه و احساسات و اعتقادات شخصی‌شان همخوانی داشته باشد. در کلامی ساده‌تر باید گفت خبر جعلی مولود دوران جدید پساحقیقت است که با مفاهیمی که پیش از این در حوزه رسانه با آن مواجه بودیم، نظیر شایعه یا پروپاگاندا، به‌طور کلی متفاوت است. پساحقیقت مربوط به شرایطی است که حقایق عینی تأثیر کمتری نسبت به احساسات و باور‌های شخصی در شکل‌گیری افکار‌عمومی دارند. گویا رابطه محتوای در دسترس کاربران با واقعیت عینی جهان، به‌صورت کامل منقطع شده باشد.

ترجمه نادرست برای تولید خبر جعلی

پسا‌حقیقت دوره‌ای است که در آن اصل پر‌بازدید شدن، جلب توجه و شهرت با هرکیفیتی مهم‌تر از اعتماد، اقناع و حتی تاثیر در معنای شناخته شده آن در رسانه‌های مدرن بر همه‌چیز چیره کرده است. سرعت گسترش اطلاعات غلط به‌حدی است که حدود یک دهه پیش یعنی در سال۲۰۱۳ «انجمن جهانی اقتصاد» گسترش اطلاعات غلط برخط (آنلاین) را یکی از ۱۰مسأله مهم جهان مطرح کرد. جالب است بدانیم گاهی برخی رسانه‌ها برای این‌که یک خبر جعلی را جا بیندازند به یک رسانه معتبر خارجی استناد می‌کنند که گاه دیده می‌شود آن رسانه از اساس چنین خبری نداشته است.

برخی از اخبار جعلی نیز از مسیر ترجمه خبر‌های خارجی به افکار‌عمومی راه پیدا می‌کنند. در این شرایط مخاطب برای این‌که در دام فیک‌نیوز‌ها نیفتد باید حتما منبع اصلی خبر ترجمه شده را پیدا کند یا به اعتبار آن واقف باشد. متاسفانه برخی ترجمه‌های خبری در بهترین حالت اگر نگوییم از اساس دروغ است، بد ترجمه شده و پیام را مبهم یا با معنی نادرست به مخاطب منتقل می‌کنند.

منبع :روزنامه جام جم

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: فیک نیوز اخبارجعلی افکار عمومی اخبار جعلی خبر جعلی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۹۶۷۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا گزارش بی‌بی‌سی درباره نیکا شاکرمی جعلی است؟

در حدود دو سال گذشته رسانه‌های فارسی‌زبان ضد‌ایران و حتی غربی، بارها در گفت‌و‌گو با افراد مختلف،گزارش‌هایی درباره نحوه درگذشت نیکا شاکرمی منتشر کرده‌اند؛ گزارش‌هایی که حتی با روایت‌های مخدوش مادر و خاله این نوجوان تناقض‌های جدی داشته است. - اخبار رسانه ها -

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، سرویس جهانی بی‌بی‌سی روز دوشنبه 29 آوریل (10 اردیبهشت ماه) با تکیه بر اسنادی که به تعبیر این رسانه «بسیار محرمانه» خوانده شده، گزارشی از نحوه درگذشت نیکا شاکرمی منتشر کرد. نیکا شاکرمی نوجوان 16ساله‌ای بود که رسانه‌های فارسی‌زبان ضد‌ایران، در نخستین روزهای ناآرامی‌های سال 1401، از او به عنوان یکی از کشته‌شدگان اعتراضات در تهران نام بردند. مقامات قضایی و امنیتی با استناد به محل درگذشت این فرد و همچنین گزارش پزشک قانونی، ضمن رد اظهارات رسانه‌های ضد‌ایران، «سقوط از ساختمان» را علت مرگ شاکرمی معرفی کردند. با این وجود اما چند تصویر از حضور شاکرمی در اعتراضات و ویژگی‌های شخصیتی مادر و خاله شاکرمی، فضای مناسبی را در اختیار شبکه‌های ضد ایران برای دمیدن بر آتش اعتراضات در ایران با هدف سرنگونی حکومت داده بود.

در طول کمتر از دو سال گذشته رسانه‌های فارسی‌زبان ضد‌ایران و حتی غربی، بارها و بارها در گفت‌و‌گو با افراد مختلف، گزارش‌هایی درباره نحوه درگذشت این نوجوان 16ساله منتشر کرده‌اند؛ گزارش‌هایی که در بسیاری از مواقع، حتی با روایت‌های مخدوش مادر و خاله نیکا شاکرمی‌ نیز تناقض‌های جدی داشته است.

دوشنبه دهم اردیبهشت، سرویس جهانی بی‌بی‌سی، روایت جدیدی از درگذشت نیکا شاکرمی منتشر کرد که با وجود تلاش‌های فراوان، رد این تناقضات در آن بسیار مشهود است. برخلاف دفعات قبل، این بار یک رسانه بین‌المللی و آن هم با استناد به اسنادی که آنها را «بسیار محرمانه» می‌خواند، به ماجرا ورود کرده است. این موضوع به اندازه‌ای عجیب بود که دویچه‌وله فارسی درباره آن نوشته «این اولین‌بار است که یک رسانه بین‌المللی با استناد به سندی محرمانه چنین گزارشی را منتشر می‌کند.»‌ بی‌بی‌سی ادعا کرده این گزارش «بخشی از یک پرونده 322صفحه‌ای» درباره معترضان بوده است. این رسانه هرچند مدعی محرمانه بودن این سند است اما در گزارشش به «تناقض‌های موجود در اسناد»‌ نیز اشاره کرده. به عنوان نمونه، بی‌بی‌سی اذعان داشته در سندی که تحقیقاتش روی آن «متمرکز» شده، «حاوی چند تناقض» بوده است. بی‌بی‌سی نوشته: «به عنوان مثال، نیروی انتظامی «ناجا» که در این گزارش نقل شده، در آن زمان به «فراجا» معروف» بوده است.

در حالت معمو‌لی نه‌تنها یک رسانه بین‌المللی که حتی رسانه‌های محلی نیز حاضر به انتشار سندی با چنین اشتباه فاحشی نخواهند شد. آن‌طور که سرویس جهانی بی‌بی‌سی اذعان داشته، این تنها یکی از تناقضات این سند بوده است اما بی‌بی‌سی برای توجیه انتشار این گزارش، مدعی شده مفاد اسناد را با فردی که بی‌بی‌سی آن را «افسر اطلاعاتی سابق ایران که به آرشیو سپاه پاسداران دسترسی داشته» معرفی کرده، به اشتراک گذاشته و این فرد صحت گزارش را تایید کرده است!

انتشار این گزارش با چنین اسنادی حتی باعث شده برخی رسانه‌های فارسی‌زبان ضد‌ایران که چندان نیز حرفه‌ای نیستند، با محتوای بی‌بی‌سی فاصله خود را حفظ کنند. دویچه‌وله فارسی پس از انتشار بخشی از این گزارش نوشت «به طور مستقل امکان راستی‌آزمایی این گزارش را ندارد.»

چنین خطای فاحشی آن هم از رسانه‌ای به قدمت سرویس جهانی بی‌بی‌سی، از دو حالت خارج نیست؛ یا این پروژه دستپخت سرویس‌های امنیتی غربی است و یا اینکه باید این گزارش پوست موز یک گروه نفوذی باشد که زیر پای بی‌بی‌سی انداخته شده است. نباید فراموش کرد اسفند سال گذشته یک گروه هکری که مدعی هک سامانه‌های مربوط به قوه قضائیه بود، اسنادی را منتشر و ادعا کرد که دو سند آن مکاتبه در طبقه‌بندی «سری» وزارت اطلاعات با دادستان عمومی و انقلاب تهران برای خروج برخی کارمندان دو شبکه معاند تلویزیونی «ایران اینترنشنال» و «بی‌بی‌سی فارسی» از فهرست کارکنان ممنوع‌المعامله این دو شبکه ضد‌ایرانی است. شبکه‌ای که چنین اطلاعات مخدوش و متناقضی را در اختیار بی‌بی‌سی قرار داده، بلافاصله در شبکه‌های اجتماعی دست به کار شد و با استفاده از لشکر سایبری‌اش، به صورت پرحجم سعی در بازنشر گسترده این گزارش کرد.

چرا گزارش اخیر بی‌بی‌سی جعلی است

فارغ از این که خانم نیکا شاهکرمی بر اثر چه حادثه یا اتفاقی فوت کرده، می‌توان با قاطعیت گفت گزارشی که توسط بی‌بی‌سی منتشر شده ، به دلایل مختلف جعلی و فاقد اعتبار است. جعل کننده از اطلاعات بسیار کمی درباره سازمان و سازکار سپاه برخوردار بوده یا تعمد داشته است.

 

تهیه‌کننده یا جعل‌کننده گزارش هدف اولیه‌اش از چنین جعل غیر حرفه‌ای ‌و پر از دروغ و مین گذاری شده‌ای، بی حیثیت کردن بی‌بی‌سی بوده است. بی‌بی‌سی حتی حاضر نشده اسم فرمانده تیپ انتظامی و… را در گوگل سرچ کند تا متوجه مسولیت و رده آن و عنوان سازمانی شود.

منبع: فرهیختگان

انتهای پیام/